ထိပ္ကပ္နာ (Actue Sinusitis)
Category
က်န္းမာေရး (A-Z)
Acute Sinusitis (ထပ္ကပ္နာ) ဆိုသည္မွာ နွာေခါင္းအတြင္းရွိ
လိုဏ္ေခါင္း(ေလခိုအိတ္) မ်ား ေရာင္ရမ္းျခင္းကို ဆုိလိုပါတယ္။
ထိုသို႔ေရာင္ရမ္းျခင္းေၾကာင့္ ႏွာရည္ယိုျခင္း၊ မ်က္နွာနာျခင္း၊ ကိုက္ျခင္း
ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ထိပ္ကပ္နာျဖစ္ပြားရေသာ အေၾကာင္းရင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးရွိျပီး
အဓိကအားျဖင့္ အေအးမိျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။
မ်ားေသာအားျဖင့္ထိပ္ကပ္နာကုိ အိမ္တြင္းကုထံုးမ်ားျဖင့္
သက္သာေအာင္ျပဳလုပ္ႏုိင္ပါတယ္။ ရက္သတၱပတ္ ၈ပတ္ထက္ေက်ာ္ၿပီး ထိပ္ကပ္နာျဖစ္ပါက
နာတာရွည္လို႔ သတ္မွတ္ပါတယ္။နာတာရွည္ျဖစ္လ်င္ေတာ့
ျပင္းထန္တဲ့ေနာက္ဆက္တြဲဆိုးက်ိဳးေတြ ကိုခံစားရနိုင္ပါတယ္။
ျဖစ္ပြားေသာအေၾကာင္းရင္း
ထိပ္ကပ္နာျဖစ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းရင္းမ်ားမွာ -
- အေအးမိျခင္း
- ဓာတ္မတည့္ျခင္း
- ႏွာေခါင္းအတြင္းတြင္ အသားပိုရွိျခင္း
- ႏွာေခါင္းတြင္းျခား ကန္႔လန္႔ကာေစာင့္ေနျခင္း
- သြားႏွင့္ ခံတြင္းဘက္တီးရီးယားပိုး၀င္ျခင္း
- စားခ်ဥ္ျပန္ ေရာဂါရွိျခင္း
- မႈိပိုး ၀င္ေရာက္ျခင္း
- ခုခံအားက်ဆင္းမႈဆိုင္ရာ ေရာဂါရွိျခင္း
- ေဆးလိပ္ေငြ႕႐ႈ႐ႈိက္မိျခင္း တို႔ျဖစ္ပါတယ္။
ေရာဂါလကၡဏာမ်ား
ေရာဂါလကၡဏာေတြအေနနဲ႔ -
- အ၀ါေရာင္ (သို႔) အစိမ္းေရာင္ရွိေသာ ပ်စ္ခဲခဲႏွာရည္မ်ားက်ဆင္းျခင္း
- ႏွာေခါင္းပိတ္ျခင္း
- မ်က္႐ိုး၊ ပါး႐ိုးကိုက္ျခင္း
- အန႔ံခံႏုိင္စြမ္းႏွင့္ အရသာခံႏုိင္စြမ္းေလ်ာ့လာျခင္း
- ညအခါတြင္ ေခ်ာင္းပိုဆုိးျခင္း
- နားကိုက္ျခငး္
- ေခါင္းကိုက္ျခင္း
- ေမး႐ိုးနာက်င္ျခင္း
- ခံတြင္းအနံ႔ဆုိးျခင္း
- ႏံုးေခြျခင္း
- အဖ်ား၀င္ျခင္း တုိ႔ကို ခံစားရေလ့ရွိပါတယ္။
ေအာက္ပါေရာဂါလကၡဏာမ်ားေတြ႕ရွိပါက ဆရာ၀န္ႏွင့္ ခ်က္ခ်င္းျပသပါ။
- မ်က္လံုးတ၀ိုက္နာက်င္ျခင္း
- နဖူးေရာင္ရမ္းျခင္း
- ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ေခါင္းကိုက္ျခင္း
- ႏွစ္ထပ္ျမင္ျခင္း
- ဇက္ခိုင္ျခင္း
- အသက္ရွဴမ၀ျခင္း
ကုသမႈ
အျမန္ဆံုး နလန္ျပန္ထူလာေအာင္ႏွင့္ ေရာဂါလကၡဏာမ်ား သက္သာေအာင္ျပဳလုပ္ျခင္း ကသာ လိုအပ္တဲ့ ကုသမႈျဖစ္ပါတယ္။
ေရာဂါလကၡဏာ သက္သာေစရန္
ႏွာေခါင္းတြင္း ဓာတ္ဆားရည္ ျဖန္းေပးျခင္း (Saline nasal Spray)၊ fluticasone, beclomethasone ကဲ့သို႔ေသာ စတီးရြိဳက္ပါ၀င္တဲ့ ဖ်န္းေဆးမ်ား အသံုးျပဳျခင္း Oxymetazoline ပါ၀င္ေသာ ႏွာေခါင္းပြင့္ေဆးမ်ား အသံုးျပဳျခင္း၊ နာက်င္ကိုက္ခဲမႈ သက္သာေစရန္ ပါရာစီတေမာ (paracetamol), အိုင္ဗ်ဴပ႐ိုဖန္ (Ibuprofen), အက္စပရင္ (Aspirin) စေသာ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးမ်ား အသံုးျပဳျခင္း တို႔ျပဳလုပ္ႏုိင္ပါတယ္။ Aspirin ေဆး၀ါးကို ဆရာ၀န္ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္သာ သံုးစြဲသင့္ပါတယ္။
ေရာဂါလကၡဏာ အလြန္ျပင္းထန္ပါက
Amoxicillin, Doxycycline, Trimethoprim, Sulfamethoxazole (Bactrim, Septra) စတဲ့ ပဋိဇီ၀ေဆး၀ါးမ်ားျဖင့္ ကုသႏုိင္ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ဆရာ၀န္ၫႊန္ၾကားခ်က္အတုိင္း ေဆးကိုအျပည့္အ၀ေသာက္ဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။ တခါတရံ မႈိသတ္ေဆး အသံုးျပဳဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
ဓာတ္မတည့္မႈေၾကာင့္ ျဖစ္တာဆုိရင္ေတာ့ Immunotherapy နည္းကို အသံုးျပဳႏုိင္ပါတယ္။
ေနာက္ဆက္တြဲဆိုးက်ိဳးမ်ား
- ပန္းနာရင္ၾကပ္ ေရာဂါထျခင္း
- နာတာရွည္ ထိပ္ကပ္နာျဖစ္ျခင္း
- ဦးေႏွာက္ အေျမႇးပါးေရာင္ရမ္းျခင္း
- အျမင္အာ႐ံု ခ်ိဳ႕ယြင္းလာျခင္း
- နားအတြင္းေရာဂါပိုး၀င္ေရာက္ျခင္း။
ကာကြယ္ျခင္း
ထိပ္ကပ္နာ မျဖစ္ရေလေအာင္ ေအာက္ပါနည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ ကာကြယ္ပါ။
- အေအးမမိေအာင္ ဂ႐ုစိုက္ ဆင္ျခင္ပါ။
- ဓာတ္မတည့္တဲ့ေရာဂါရွိပါက ဆရာ၀န္ႏွင့္ ေသခ်ာစြာျပသပါ။
- ေဆးလိပ္ေငြ႕မ႐ွဴ ႐ႈိက္မိေအာင္ ေနပါ။
- အခန္းတြင္း၌ စိုထုိင္းမႈရွိေစရန္ ေရေငြ႕ ထုတ္စက္အသံုးျပဳပါ။
ထိပ္ကပ္နာခံစားရပါက
- အနားယူပါ။
- ေရမ်ားမ်ားေသာက္ပါ။
- ေရေႏြးေငြ႕႐ႈပါ။
- ေရေႏြးႏွင့္ ေရခ်ိဳးပါ။
ျဖစ္ပြားေသာအေၾကာင္းရင္း
ထိပ္ကပ္နာျဖစ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းရင္းမ်ားမွာ -
- အေအးမိျခင္း
- ဓာတ္မတည့္ျခင္း
- ႏွာေခါင္းအတြင္းတြင္ အသားပိုရွိျခင္း
- ႏွာေခါင္းတြင္းျခား ကန္႔လန္႔ကာေစာင့္ေနျခင္း
- သြားႏွင့္ ခံတြင္းဘက္တီးရီးယားပိုး၀င္ျခင္း
- စားခ်ဥ္ျပန္ ေရာဂါရွိျခင္း
- မႈိပိုး ၀င္ေရာက္ျခင္း
- ခုခံအားက်ဆင္းမႈဆိုင္ရာ ေရာဂါရွိျခင္း
- ေဆးလိပ္ေငြ႕႐ႈ႐ႈိက္မိျခင္း တို႔ျဖစ္ပါတယ္။
ေရာဂါလကၡဏာမ်ား
ေရာဂါလကၡဏာေတြအေနနဲ႔ -
- အ၀ါေရာင္ (သို႔) အစိမ္းေရာင္ရွိေသာ ပ်စ္ခဲခဲႏွာရည္မ်ားက်ဆင္းျခင္း
- ႏွာေခါင္းပိတ္ျခင္း
- မ်က္႐ိုး၊ ပါး႐ိုးကိုက္ျခင္း
- အန႔ံခံႏုိင္စြမ္းႏွင့္ အရသာခံႏုိင္စြမ္းေလ်ာ့လာျခင္း
- ညအခါတြင္ ေခ်ာင္းပိုဆုိးျခင္း
- နားကိုက္ျခငး္
- ေခါင္းကိုက္ျခင္း
- ေမး႐ိုးနာက်င္ျခင္း
- ခံတြင္းအနံ႔ဆုိးျခင္း
- ႏံုးေခြျခင္း
- အဖ်ား၀င္ျခင္း တုိ႔ကို ခံစားရေလ့ရွိပါတယ္။
ေအာက္ပါေရာဂါလကၡဏာမ်ားေတြ႕ရွိပါက ဆရာ၀န္ႏွင့္ ခ်က္ခ်င္းျပသပါ။
- မ်က္လံုးတ၀ိုက္နာက်င္ျခင္း
- နဖူးေရာင္ရမ္းျခင္း
- ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ေခါင္းကိုက္ျခင္း
- ႏွစ္ထပ္ျမင္ျခင္း
- ဇက္ခိုင္ျခင္း
- အသက္ရွဴမ၀ျခင္း
ကုသမႈ
အျမန္ဆံုး နလန္ျပန္ထူလာေအာင္ႏွင့္ ေရာဂါလကၡဏာမ်ား သက္သာေအာင္ျပဳလုပ္ျခင္း ကသာ လိုအပ္တဲ့ ကုသမႈျဖစ္ပါတယ္။
ေရာဂါလကၡဏာ သက္သာေစရန္
ႏွာေခါင္းတြင္း ဓာတ္ဆားရည္ ျဖန္းေပးျခင္း (Saline nasal Spray)၊ fluticasone, beclomethasone ကဲ့သို႔ေသာ စတီးရြိဳက္ပါ၀င္တဲ့ ဖ်န္းေဆးမ်ား အသံုးျပဳျခင္း Oxymetazoline ပါ၀င္ေသာ ႏွာေခါင္းပြင့္ေဆးမ်ား အသံုးျပဳျခင္း၊ နာက်င္ကိုက္ခဲမႈ သက္သာေစရန္ ပါရာစီတေမာ (paracetamol), အိုင္ဗ်ဴပ႐ိုဖန္ (Ibuprofen), အက္စပရင္ (Aspirin) စေသာ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးမ်ား အသံုးျပဳျခင္း တို႔ျပဳလုပ္ႏုိင္ပါတယ္။ Aspirin ေဆး၀ါးကို ဆရာ၀န္ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္သာ သံုးစြဲသင့္ပါတယ္။
ေရာဂါလကၡဏာ အလြန္ျပင္းထန္ပါက
Amoxicillin, Doxycycline, Trimethoprim, Sulfamethoxazole (Bactrim, Septra) စတဲ့ ပဋိဇီ၀ေဆး၀ါးမ်ားျဖင့္ ကုသႏုိင္ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ဆရာ၀န္ၫႊန္ၾကားခ်က္အတုိင္း ေဆးကိုအျပည့္အ၀ေသာက္ဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။ တခါတရံ မႈိသတ္ေဆး အသံုးျပဳဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
ဓာတ္မတည့္မႈေၾကာင့္ ျဖစ္တာဆုိရင္ေတာ့ Immunotherapy နည္းကို အသံုးျပဳႏုိင္ပါတယ္။
ေနာက္ဆက္တြဲဆိုးက်ိဳးမ်ား
- ပန္းနာရင္ၾကပ္ ေရာဂါထျခင္း
- နာတာရွည္ ထိပ္ကပ္နာျဖစ္ျခင္း
- ဦးေႏွာက္ အေျမႇးပါးေရာင္ရမ္းျခင္း
- အျမင္အာ႐ံု ခ်ိဳ႕ယြင္းလာျခင္း
- နားအတြင္းေရာဂါပိုး၀င္ေရာက္ျခင္း။
ကာကြယ္ျခင္း
ထိပ္ကပ္နာ မျဖစ္ရေလေအာင္ ေအာက္ပါနည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ ကာကြယ္ပါ။
- အေအးမမိေအာင္ ဂ႐ုစိုက္ ဆင္ျခင္ပါ။
- ဓာတ္မတည့္တဲ့ေရာဂါရွိပါက ဆရာ၀န္ႏွင့္ ေသခ်ာစြာျပသပါ။
- ေဆးလိပ္ေငြ႕မ႐ွဴ ႐ႈိက္မိေအာင္ ေနပါ။
- အခန္းတြင္း၌ စိုထုိင္းမႈရွိေစရန္ ေရေငြ႕ ထုတ္စက္အသံုးျပဳပါ။
ထိပ္ကပ္နာခံစားရပါက
- အနားယူပါ။
- ေရမ်ားမ်ားေသာက္ပါ။
- ေရေႏြးေငြ႕႐ႈပါ။
- ေရေႏြးႏွင့္ ေရခ်ိဳးပါ။
Dr. Htet Htet Aung
http://www.drmyanmar.com/news/က်န္းမာေရး-z/ထိပ္ကပ္နာ-actue-sinusitis မွ ကူးယူထားပါသည္။
No comments:
Post a Comment